F.6.5.2. Sesin Farklı Ortamlarda Farklı Duyulması
Önerilen Süre: 6 ders saati
Konu / Kavramlar: Farklı cisimlerde üretilen seslerin farklılığı, aynı sesin farklı ortamlarda farklı duyulması
F.6.5.2.1. Ses kaynağının değişmesiyle seslerin farklı işitildiğini deneyerek keşfeder.
F.6.5.2.2. Sesin yayıldığı ortamın değişmesiyle farklı işitildiğini deneyerek keşfeder.
Frekans kavramına girilmez.
Konu: Sesin Farklı Ortamlarda Farklı Duyulması
Günlük hayatımızda, yaşadığımız ortamlarda birbirinden farklı sesler duyar ve bu farklılıklar sayesinde sesleri birbirinden ayırt edebiliriz. Sesin maddelerin titreşimi sonucunda oluştuğunu biliyoruz. Bu nedenle farklı titreşim hareketi yapan ses kaynaklarından çıkan sesler de birbirinden farklı olur. Az titreşen kaynaklardan kalın ses, çok titreşim hareketi yapan kaynaklardan ise ince ses çıkar.
Cisimlerin yapıldığı maddelerin türü de çıkan sesi etkiler. Bu nedenle plastik, tahta ya da cam gibi maddelerden yapılmış kaşıklar birbirlerine vurulduğunda çıkan sesler birbirinden farklı olur.
Bir ses kaynağından çıkan sesin, zayıf ya da kuvvetli duyulması ses kaynağından uzaklaştıkça değişir. Ses kaynağının bulunduğu ortamın tanecikli yapısı değişirse, duyulan ses de değişir.
Farklı Cisimlerden Çıkan Seslerin Farklı Duyulması
Bir orkestrayı düşünün, orkestrada birçok müzik aleti var. Her müzik aleti farklı sesler çıkarır. Keman müzik aletinde farklı sesler çıkarılabilir. Keman tellerinin kalınlığı, cinsi ve gerginliğinin farklı seslerin çıkmasını sağlar
Davul ve trampet aynı sopa ile vurulduğunda farklı ses çıkarır.
Çünkü bunların yapıldıkları maddeler de farklıdır. Camdan yapılmış farklı büyüklükteki bardaklara aynı kalemle vurulduğunda farklı sesler çıkacaktır. Cisimlerin şekilleri de çıkan seslerin farklı olmasını sağlar.. Arkadaşlarımızın çıkardıkları sesler farklıdır. Arkadaşlarımızı seslerinden tanıyabiliriz. Aynı notaları çalan keman ve piyano farklı sesler çıkarır. Müzik aletlerinin yapısı ve büyüklükleri farklıdır. Burnumuzu tutarak konuştuğumuzda çıkardığımız ses farklı olacaktır.
Aynı Sesin Farklı Ortamlarda Farklı Duyulması
Aynı sesin farklı ortamlarda duyulması da farklı olacaktır.
Ses kaynağının bulunduğu ortamın farklı olması çıkan seslerin de farklı olmasını sağlar.
Taş parçalarını havada vurduğumuzda farklı ses çıkarırken, su içinde vurduğumuzda daha farklı ses çıkaracaktır.
Bir kalemi masaya vurduğumuzda havadan gelen ses dalgaları ile sıraya kulağımızı dayadığımızda duyulan sesler farklıdır.
Tren yoluna kulağımızı dayadığımızda çıkan sesler, havadan gelen seslerden farklı olacaktır.